Over gezondheid en geluk in brede zin. Hier vind je artikelen over alle aspecten van wellness die niet bij een specifieke categorie zijn ondergebracht.
Wat kun je zelf doen om zolang mogelijk vitaal te blijven? Wat is er bekend over mensen die tijdens hun (zeer) lange en actieve leven bekend staan of stonden vanwege hun opmerkelijke vitaliteit? En hoe zit het met langlevendheid?
Hier vind je ook artikelen over gewichtsmanagement of afslanken of over weinig bekende oorzaken van overgewicht zoals bepaalde darmbacteriën of de chemische stof BPA (bisfenol A) en oplossingen voor obesitas.
Men zegt dat de ogen de spiegels van de ziel zijn. Daarmee bedoelt men dat je aan iemands ogen kunt zien, wat er in zijn binnenste omgaat. Op een soortgelijke manier kun je aan de conditie van iemands huid een idee krijgen van de conditie van zijn bloedvaten. Dat heeft te maken met het feit dat je huid en je bloedvaten allebei zijn opgebouwd uit collageen en elastine.
De mate van gezondheid van je huid is een indicatie van die voor je bloedvaten. Dat is de reden dat de arts en schrijver Kris Verburgh in zijn boek: De Voedselzandloper: over afvallen en langer jong blijven stelt dat de huid de spiegel van de bloedvaten is.
Glucose en je lichaamseiwitten
Na het eten van zetmeelrijk of suikerrijk voedsel, stijgt de hoeveelheid glucose in je bloed. Glucose vormt in je lichaam een plakkerig goedje. Je bloedglucosemoleculen hebben de neiging aan je lichaamseiwitten te plakken. Die eiwitten krijgen op hun beurt de neiging om aan elkaar te plakken. We zeggen dan dat de glucose ‘crosslinks’ dus als het ware dwarsverbindingen tussen de eiwitten vormt. Je weefsel wordt daardoor op den duur steeds stijver en rimpeliger. Dit proces kun je met een koolhydraatbeperkt dieet vertragen.
Wat is de functie van collageen en elastine?
Collageen en elastine zijn belangrijke bouwstoffen voor onder meer je huid en je bloedvaten.
Collageen is een lijmvormend eiwit dat zorgt voor stevigheid en elasticiteit van het weefsel. Het vormt lange eiwitstrengen tussen je lichaamscellen om je huid en soepel te houden.
Elastine is een elastisch en veerkrachtig eiwit dat ervoor zorgt dat het lichaamsweefsel nadat het is uitgerekt, ingedrukt of vervormd, weer zijn oorspronkelijke vorm en afmetingen aanneemt. Elastine zorgt voor de elasticiteit van het weefsel.
Evenals andere eiwitten heeft hebben ook collageen en elastine te lijden van de plakkerigheid van glucosemoleculen. Het bloedsuiker doet de cellen aan elkaar klitten. Als gevolg daarvan word je huid rimpeliger en je bloedvaten stijver. Dat laatste leidt bijvoorbeeld tot hoge bloeddruk en risico op scheuring. Scheurt er een bloedvat in je hoofd, dan spreken we van een hersenbloeding of beroerte.
Rimpelig aan de buitenkant, rimpelig aan de binnenkant?
Kris Verburgh weet het in zijn boek De Voedselzandloper: over afvallen en langer jong blijven plastisch te formuleren. “(…) als we oud en rimpelig worden aan de buitenkant, dan worden we ook oud en rimpelig aan de binnenkant (…).”
Deze veroudering ontstaat omdat het collageen en de elastine in je huid en in je bloedvaten achteruitgaan.
Het goede nieuws voor je huid en bloedvaten
Er is ook goed nieuws te melden. Het lijkt erop dat het verouderingsproces met behulp van een uitgekiend dieet zonder veel snelle koolhydraten kan worden vertraagd.
Sterker nog, er zijn aanwijzingen dat een dergelijk dieet je bestaande rimpels kunnen verminderen! Dit laatste komt naar voren uit een onderzoek waarover reeds in 2007 in het gezaghebbende American Journal of Clinical Nutricion werd gepubliceerd. De onderzoekers adviseren om rimpelvorming tegen te gaan door een gezond dieet met meer fruit, groenten en noten.
Een eerdere versie van dit artikel werd door de auteur, Manon Troppo, op 3 maart 2014 gepubliceerd op infonu.nl onder de titel ‘Wat zegt je huid over je bloedvaten?’.
Dossier wellness
Dit artikel maakt deel uit van het dossier wellness.
Bronnen
De voedselzandloper: over afvallen en langer jong blijven; Kris Verburg; Promethuis-Bert Bakker; 39e druk 2014
Dietary Nutrient Intakes and Skin-Aging Appearance among Middle-Aged American Women; M.C. Cosgrove [et al.]’American Journal of Clinical Nutricion; 2007, http://www.mineralmed.com.pt/documentos/pdf/1e470c8d-416a-47ec-981a-49c5403136ed.pdf
De meeste mensen lopen minimaal enkele keren per jaar een verkoudheid op. Hoe komt dat eigenlijk? En wat gebeurt er dan in je lijf? En op welke manieren kun je het risico erop zelf zo klein mogelijk maken? Wat zijn fabeltjes als het gaat om het verkoudheidsvirus en welke tips om te voorkomen dat je verkouden wordt, helpen echt? Deze vragen en meer vind je hieronder beantwoord.
Ben je besmet met een verkoudheidsvirus, dan heb je doorgaans last van een aantal van de volgende symptomen: niezen, wat kuchen of hoesten, een zere keel, een verstopte neus of een loopneus en enige verhoging van je lichaamstemperatuur of lichte koorts. Soms heb je daarnaast ook last van pijnlijke spieren.
Sommige mensen spreken van een ‘griepje’ als ze een flinke verkoudheid hebben opgelopen. Maar beide soorten virussen verschillen sterk van elkaar. Zo biedt de griepprik je geen enkele bescherming tegen verkoudheid! En terwijl het verkoudheidsvirus zich vooral vermenigvuldigt in je neus, vermenigvuldigt het griepvirus zich in je longen.
Als je door het griepvirus (influenzavirus) bent getroffen, heb je doorgaans een aantal dagen last van verschijnselen die aan een stevige verkoudheid doen denken, maar heb je bovendien een aantal dagen last van flinke koorts en moet je het bed houden.
Vermoedelijk heb je je weleens afgevraagd hoe het komt dat je bijvoorbeeld slechts één keer in je leven een virus als mazelen oploopt, maar soms meerdere keren binnen één enkel jaar een verkoudheidsvirus? Dit heeft te maken met het feit dat er meer dan tweehonderd varianten van dit sterk besmettelijke virus bestaan. Vaak gaat het om een zogenaamd rhinovirus (‘rhino’ staat voor ‘neus’) en een enkele keer om een coronavirus.
Wat het griepvirus (influenzavirus) betreft, in tegenstelling tot het verkoudheidsvirus zijn hiervan niet allerlei varianten tegelijkertijd actief. Doorgaans krijg je niet vaker dan één keer per jaar griep, omdat je totdat dit virus weer muteert, na het doormaken van een griep immuun voor die bepaalde virusvariant bent geworden.
Wanneer loop je het meeste risico op verkoudheid of griep?
Het verkoudheidsseizoen start ongeveer tegelijkertijd met het begin van de herfst en eindigt ergens ver in de winter. Dan zijn er wel drie tot vier keer zoveel mensen verkouden als op andere momenten in het jaar. In deze koudere en doorgaans vochtige periodes van het jaar loop je het meeste risico op verkoudheid.
Zo tegen het eind van het jaar gaan de griepvirussen (influenzavirussen) enkele maanden lang de kop op steken. Beide virussen verspreiden zich via druppeltjes snot, slijm en speeksel.
Je kunt verkoudheid of griep oplopen doordat iemand die met zo’n virus is besmet in dezelfde ruimte praat, hoest of niest. Je kunt het virus dat op die manier in de lucht wordt gebracht, inademen. Maar je kunt besmetting ook via direct contact oplopen, bijvoorbeeld door het een hand geven van een besmet persoon of door een deurknop, toetsenbord of ander voorwerp waarop het virus zich bevindt, aan te raken. Als je daarna je mond, neus of ogen aanraakt, kun je zelf besmet raken.
Waarom worden sommigen veel vaker verkouden of grieperig dan anderen?
Als je weer eens moet niezen, hoesten of snotteren, vraag je je soms af hoe het komt dat sommige mensen vaak en anderen weinig verkouden lijken te worden.
Moet je vaak reizen met de bus, tram of trein? In dergelijke slecht geventileerde ruimten waar veel mensen dicht op elkaar zitten of staan, is de kans op besmetting relatief groot. Ook als je op een benauwd kantoor met veel mensen op een kluitje moet werken, is de kans op besmetting groter dan wanneer je over een ruime en goed geventileerde werkplek beschikt.
Verder lijkt ook de bevattelijkheid een rol te spelen. Het afweersysteem van de ene mens werkt beter dan dat van de andere mens.
De meeste volwassenen krijgen met ten minste enkele verkoudheden per jaar te maken, maar kinderen krijgen er wel tot een keer of twaalf last van. Griep krijg je doorgaans niet vaker dan slechts één keer per jaar.
Hoe komt het dat kinderen zoveel vaker dan volwassenen verkoudheid of griep oplopen?
Kinderen hebben doorgaans op school of in het kinderdagverblijf en bij het spelen nauw contact met elkaar en dat maakt de kans dat het verkoudheidsvirus of het griepvirus van de een op de ander wordt overgedragen een stuk groter dan bij volwassenen die eerder geneigd zijn enige fysieke afstand tot elkaar te bewaren.
Verder is de natuurlijke weerstand van kinderen doorgaans kleiner dan van volwassenen.
Tips om je weerstand tegen kou of griep te vergroten
Er is een aantal factoren dat volgens een aantal deskundigen een rol speelt bij je vatbaarheid om (flink) verkouden te worden of griep op te lopen.
In tegenstelling tot wat veel mensen intuïtief geloven, kan een relatief krachtig afweersysteem je bij een verkoudheid geen mildere, maar juist heftigere verschijnselen oproepen. Dit heeft te maken met het feit dat je loopneus, zere keel en niezen verrassenderwijs vooral worden veroorzaakt door de ontstekingsreactie van je immuunsysteem op het verkoudheidsvirus. De schade van rhinovirussen bleek beperkt tot een klein aantal cellijnen in de neusholte. Dit bleek al in 1984 uit een onderzoek van de universiteit van Kopenhagen. Uit latere onderzoeken kwamen vergelijkbare bevindingen naar voren.
Het zijn dus de chemische stoffen die door je eigen immuunsysteem tegen het verkoudheidsvirus worden aangemaakt die je cellen en weefsel doen ontsteken en daardoor je een loopneus, gezwollen keel of hoestreflexen opleveren.
Bij het griepvirus ligt dat echter anders: daar worden je ziekteverschijnselen en de schade aan je weefsel wel rechtstreeks door het virus veroorzaakt.
Overigens, voor zowel de verkoudheidsvirussen als de griepvirussen geldt dat de kans dat je daadwerkelijk last krijgt van het virus kleiner wordt naarmate je over een gezond afweersysteem beschikt. Een op de vier mensen die in aanraking komt met een verkoudheidsvirus wordt niet ziek. Het contact met het virus leidt dan wel tot de aanmaak van antistoffen, maar niet tot verkoudheidssymptomen.
Goede hygiëne (handen wassen!)
Het verkoudheidsvirus kun je via het inademen van met het virus besmette lucht oplopen, maar ook bijvoorbeeld door een verkouden persoon een hand te geven en vervolgens met je hand aan je gezicht en dan vooral je neus of je ogen te komen. Of bijvoorbeeld door aanraking van een deurknop die enige tijd eerder door een verkouden persoon is vastgepakt.
Door geregeld je handen uitgebreid te wassen met zeep en daarna goed af te drogen, kun je de kans op infectie met een verkoudheids- of griepvirus verkleinen.
Voldoende slaap
Een goede nachtrust draagt bij aan een gezond immuunsysteem. Het lijkt erop dat mensen met een slaaptekort tot wel bijna drie keer zoveel kans op het oplopen van een verkoudheid hebben dan mensen die wel voldoende slapen.
Als weerstandsvermogen door gebrek aan slaap afneemt, wordt je vatbaarheid voor infectieziekten groter. Zorg daarom zeker in het seizoen voor verkoudheid (en griep!) voor voldoende slaap. Dit in de hoop dat als je met een verkoudheids- of griep wordt besmet, je daar weinig of niets van merkt.
Voldoende slaap helpt je lichaam ook om sneller te herstellen na een infectieziekte.
Matig intensieve lichaamsbeweging
Matige lichaamsbeweging gedurende minimaal 30 minuten per dag verbetert je immuunsysteem en dus je weerstand tegen bijvoorbeeld verkoudheid of griep.
Overigens, langdurige en sterk inspannende lichaamsbeweging lijkt een averechts effect te kunnen hebben op je weerstandsvermogen. Langer en/of intensiever aan lichaamsbeweging doen, is dus niet altijd beter. In elk geval lijkt het je bevattelijkheid voor het oplopen van een virus te vergroten.
Als je tijdens je verkoudheid enige lichaamsbeweging zorgt, lijkt dit gunstig te werken op de tijd die je voor je herstel nodig hebt.
Houd je neus warm met een sjaal
Als je in een koude omgeving je neus warm houdt, bijvoorbeeld met een sjaal, is je kans om een verkoudheid op te lopen een stuk kleiner. Dat zou je kunnen afleiden uit de resultaten naar een onderzoek met muizen volgens onderzoekers van de beroemde Yale universiteit. Zij publiceerden op 5 december 2014 daarover een artikel in PNAS.
De onderzoekers kwamen tot de conclusie dat het verkoudheidsvirus beter gedijt in een wat koelere omgeving zoals de neus dan in de wat warmere longen. Dit komt omdat dit virus zich sneller vermeerdert in een wat koudere omgeving en ook omdat je luchtwegen minder effectief zijn in het afweren van virussen als je aan koelere temperaturen blootstaat.
Co-auteur Akiko Iwasaki, docent immunobiologie aan de Yale School of Medicine wijst in een artikel in today.com erop dat veel mensen wel zo’n 20 tot 25% gezonde mensen, een verkoudheidsvirus bij zich draagt en dat als je een van hen bent, en naar buiten, de koude in gaat, je mogelijk verkoudheidsverschijnselen kan ontwikkelen.
Als je dan een sjaal draagt, kun je voorkomen dat de temperatuur van je luchtwegen kouder wordt en daarmee verklein je dan de kans op verkoudheid. Dat wil overigens niet zeggen dat als je direct contact hebt met iemand die verkouden is of als je het virus dat in de lucht zit inademt, je niet besmet raakt. Maar je maakt daarmee de kans wel kleiner.
Houd je neus bij lage temperaturen buiten dus goed warm, bijvoorbeeld met een sjaal.
Overige factoren
Andere manieren die volgens sommigen mogelijk zouden helpen om een verkoudheid af te weren, zijn het warm en daarna koud douchen. Dit zou het afweersysteem versterken.
Heb je een gebrek aan vitamine D, bijvoorbeeld omdat je in de ‘donkere’ maanden weinig buiten komt, dan ben je waarschijnlijk vatbaarder voor verkoudheid. Zorg dus dat je voldoende vitamine D binnenkrijgt.
Verder zouden volgens sommige deskundigen regelmatige neusspoelingen met een zoutwateroplossing verkoudheid kunnen tegengaan, omdat ze zouden voorkomen dat vervelende bacteriën, virussen en andere ongerechtigheden je neusholten prikkelen. Let er wel op dat bij dergelijke neusspoelingen goed op de hygiëne let, anders is het middel erger dan de kwaal. Als je eenmaal verkouden bent, kun je met een zoutwaterspoeling je neusverstopping proberen op te lossen. Sommige mensen vinden het handig een kant-en-klare neusspray op basis van zoutwater daarvoor te gebruiken.
Ook zinkrijke voeding of zinkhoudende middeltjes tegen verkoudheid zouden het immuunsysteem helpen en daarmee de duur van een opgelopen verkoudheid bekorten.
Bronnen en verder lezen
How Not to Fight Colds; Jennifer Ackerman; New York Times, 4 oktober 2010; www.nytimes.com/2010/10/05/opinion/05ackerman.html
Light and Scanning Electron Microscopy of Nasal Biopsy Material from Patients with Naturally Acquired Common Colds; B. Winther, S. Brofeldt, B. Christensen And, en N. Mygind; 1984, Vol. 97, No. 3-4 , blz. 309-318; http://informahealthcare.com/doi/abs/10.3109/00016488409130994?journalCode=oto%20?
Temperature-dependent innate defense against the common cold virus limits viral replication at warm temperature in mouse airway cells; Ellen F. Foxmana, James A. Storera, Megan E. Fitzgerald [et. al.]; PNAS; 5 december 2014; http://www.pnas.org/content/112/3/827.full.pdf+html
Scarf Up! Keeping this body part warm may help ward off a cold; Linda Carroll; 5 januari 2015 http://www.today.com/health/scarf-breathing-frosty-air-through-nose-boosts-cold-virus-1D80396183
Griepbesmetting en preventie; RIVM; http://www.rivm.nl/Onderwerpen/G/Griepesmetting en preventie
6 natural cold-prevention strategies; Elizabeth Wells; 22 oktober 2010; http://edition.cnn.com/2010/HEALTH/10/22/rs.natural.cold.prevention/
‘Waarom ben ik alsmaar moe’, zo vraag je je misschien af. Hardnekkige vermoeidheid kan een groot aantal oorzaken hebben en daarom is het beslist verstandig om ermee naar de dokter te gaan. Als dat doktersbezoek geen duidelijke oorzaak oplevert, kun je je eens afvragen of je mogelijk last hebt van een ongediagnosticeerd magnesiumtekort. Een magnesiumdeficiëntie is een van de minder bekende oorzaken van aanhoudende vermoeidheid.
De oorzaak van een dergelijk tekort ligt meestal aan magnesiumarme voeding, maar kan ook te maken hebben met bepaalde lichamelijke aandoeningen en/of medicijngebruik.
Heb je de afgelopen tijd steeds last van lusteloosheid, vermoeidheid of zelfs uitputting? Ben je misschien ook vaak misselijk? Of heb je geregeld spierkramp of maagkramp? Een tintelend of ‘doof’ gevoel? Of zelfs hartritmestoornissen? Herken je jezelf in verschillende van deze symptomen? Dan bestaat de kans dat je aan een magnesiumtekort lijdt. Een dergelijk tekort kan van negatieve invloed zijn op je gevoel van wellness. Overigens, de symptomen van een magnesiumdeficiëntie zijn nogal eens vaag en kunnen ook op andere gezondheidsproblemen wijzen.
Het komt geregeld voor dat iemand met een magnesiumtekort (nog) geen last heeft van symptomen heeft die daarop duiden. Maar een dergelijk gebrek kan volgens onderzoeken van het Radboud umc wel verband houden met het ontstaan van insulineresistentie, diabetes 2, zwangerschapsdiabetes of een verstoorde hersenontwikkeling (1, 2).
Wat doet magnesium in je lichaam?
Magnesium is een noodzakelijk mineraal voor de werking van je spieren en zenuwen en voor het behoud van sterke botten (en tanden), maar ook voor het functioneren van je nieren. Verder speelt het bijvoorbeeld een onmisbare rol bij de energievoorziening in je lichaam, de werking van enzymen en de aanmaak van hormonen. Magnesium draagt ook bij aan het reguleren van onder meer het kalk-, kalium-, koper-, zink- en vitamine D-gehalte in je lichaam.
Wat zijn magnesiumrijke voedingsmiddelen?
Mensen kunnen in het algemeen hun benodigde magnesium probleemloos uit hun voeding halen, tenzij die voeding eenzijdig is. Tot de magnesiumrijke voeding rekenen we onder meer:
donkergroene groenten en dan vooral rauwe bladgroenten.Tijdens het koken loogt het magnesium in het kookwater uit. Als je groenten wokt, blijft het magnesium beter in de voeding behouden. Postelein en spinazie zijn weliswaar rijke bronnen van magnesium, maar deze groene groenten bevatten oxaalzuur dat opname van magnesium belemmert. Denk ook aan andere groene groenten zoals broccoli.
volle granen zoals volkorenbrood en bruine rijst, gerst, gierst en boekweit.
peulvruchten zoals erwten, witte bonen, kidneybonen of sojabonen.
noten zoals amandelen, hazelnoten, cashewnoten of paranoten.
fruit zoals bananen, zwarte bessen, dadels of gedroogde vijgen.
zaad zoals sesamzaad of zonnebloempitten.
Welke voeding verhindert opname van magnesium?
Soms zit er in je voeding wel voldoende magnesium maar wordt dit effect door het nuttigen van bepaalde consumpties tenietgedaan.
Volgens sommige deskundigen lijden veel mensen aan een magnesiumgebrek, niet zozeer omdat ze te weinig magnesium via hun voeding binnenkrijgen, maar omdat bepaalde etenswaren en drinkwaren maken dat magnesium niet door het lichaam kan worden opgenomen. Volgens hen zijn de belangrijkste boosdoeners:
alcohol. Ook volgens de officiële Nederlandse medische inzichten kan alcoholmisbruik tot een tekort leiden. Alcohol verstoort de opname van vitamine D die nodig is voor de opname van magnesium.
suikerhoudende frisdrank en voeding die veel geraffineerde suiker bevat. Suiker bemoeilijkt de opname van calcium en voor de opname van magnesium is calcium nodig.
cafeïnehoudende drankjes zoals koffie, thee en cola, indien deze in grote hoeveelheden worden genuttigd. Cafeïne heeft onder meer een vochtafdrijvende en licht laxerende werking en dat leidt ertoe dat je lichaam met het vocht en de ontlasting ook mineralen waaronder magnesium afscheidt. Gebruik je slechts matige hoeveelheden cafeïnehoudende drankjes, dan hoef je je daarover geen zorgen te maken.
Hoe groot is het risico van een magnesiumtekort?
In het algemeen is het relatief eenvoudig voor gezonde mensen om via een uitgebalanceerde voeding aan voldoende magnesium te komen. Maar voor sommige ouderen en mensen die bepaalde medicijnen slikken of aan bepaalde aandoeningen lijden, kan het moeilijk zijn om via de voeding aan voldoende hoeveelheden van dit noodzakelijke mineraal binnen te krijgen.
Volgens een aantal Amerikaanse bronnen, waaronder een aantal gezaghebbende bronnen zoals universiteiten, halen veel Amerikanen te weinig magnesium uit hun voeding.
Maar dr. Bruce Bistrian, hoofd klinische voeding aan het Beth Israel Deaconess Medical Center en hoogleraar geneeskunde aan de Harvard Medical School, stelt dat een magnesiumtekort zeer zeldzaam is. Volgens hem hebben de nieren een buitengewone capaciteit om magnesiumverlies in de urine tegen te gaan en langs die weg een magnesiumbalans te bewerkstelligen ondanks de geconsumeerde hoeveelheid. Wel maakt Bruce Bistrian een uitzondering voor mensen die moeite hebben om magnesium uit hun voeding op te nemen. Dat geldt bijvoorbeeld voor mensen met coeliakie, nierproblemen, alcoholisme of chronische problemen met de spijsvertering en voor mensen die medicijnen zoals maagzuurremmers (3) plaspillen, of antibiotica gebruiken. Voor beide groepen kan een supplement nodig zijn. (4)
Volgens de Gezondheidsraad levert de dagelijkse voeding van de meeste kinderen en volwassenen met een Nederlandse achtergrond voldoende magnesium als wordt uitgegaan van de huidige oude Nederlandse voedingsnormen uit 1989. Maar als de recente ‘normen uit Amerika én Australië en Nieuw-Zeeland worden toegepast, dan ‘ligt de gemiddelde magnesiuminname door kinderen vanaf dertien jaar en volwassenen tot maximaal 110 milligram per dag onder de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (VS: 310 à 420 milligram per dag, Australië en Nieuw-Zeeland 320 à 420 milligram per dag)’.
Deze ADH (aanbevolen dagelijkse hoeveelheid) magnesium uit voeding is 420 mg per dag is gebaseerd op mannen met een gewicht van 70 kg en voor mannen van 50 jaar en ouder. Voor de ADH van magnesium wordt aangenomen dat een mens gemiddeld 6mg/kg per dag nodig heeft.
De aanbevolen hoeveelheid magnesium uit supplementen ligt lager: op 350 mg per dag voor zowel mannen als vrouwen.
Overigens vormt die gemiddelde magnesiuminname door kinderen vanaf dertien jaar en volwassenen tot maximaal 110 milligram per dag onder de aanbevolen waarden in Amerika, Australië en Nieuw-Zeeland volgens de Gezondheidsraad geen sterk bewijs voor een te lage magnesiuminname in Nederland omdat de magnesiuminname in de voedselconsumptiepeilingen enigszins is onderschat, doordat toentertijd voor ongeveer een kwart van de producten in het NEVO-bestand (het Nederlandse Voedingsstoffenbestand)– het magnesiumgehalte niet bekend was.
Verder kent de Gezondheidsraad geen rapportages over het optreden van gezondheidseffecten als gevolg van een lage magnesiuminname in Nederland.(5)
Kun je een teveel aan magnesium in je lichaam hebben?
Je lichaam reguleert zelf de hoeveelheid magnesium in je bloed, cellen en je botten. Dit doet het door meer of minder magnesium uit de voeding via je darmen op te nemen of via je nieren met de urine uit te scheiden.
Er zijn geen aanwijzingen dat je vanwege de samenstelling van je voeding te veel magnesium kunt binnenkrijgen. Wel kun je door ongebalanceerde voeding een tekort ervan oplopen.
Ook kun je door het gebruik van voedingssupplementen en bij bepaalde aandoeningen teveel magnesium in je lichaam krijgen. Als je magnesiumgehalte door het gebruik van voedingssupplementen of een bepaalde aandoening te hoog is, krijg je mogelijk last van lichte diarree.
Medisch onderzoek naar een eventueel magnesiumtekort
In het kader van een bloedonderzoek om een mogelijke oorzaak van bepaalde klachten te achterhalen, wordt in Nederland niet standaard onderzocht op een eventueel magnesiumtekort.
Een probleem van een bloedtest van het magnesiumgehalte is dat slechts 1% van het magnesium in je lichaam in het bloed voorkomt. Dit mineraal zit namelijk vooral in je botten en organen. Een magnesiumdeficiëntie valt daarom niet altijd te meten aan de hand van de plasmaspiegel. Een normale magnesiumplasmaspiegel sluit een tekort aan magnesium zeker niet uit.
Daarom wordt een magnesiumtekort vaak ingeschat op basis van een eliminatieproces en aan de hand van een onderzoek van de leefwijze van een patiënt. Voor meer zekerheid is een magnesiumretentietest nodig. Als de retentie meer dan de helft van de toegediende dosis bedraagt, wordt het vermoeden van een deficiëntie bevestigd.(6)
Wat voor behandelingen bestaan er tegen een magnesiumtekort?
Als je een betrekkelijk licht magnesiumtekort hebt opgelopen, kun je die in beginsel het beste bestrijden met magnesiumrijke voeding.
In zwaardere gevallen kan aan een supplement worden gedacht, maar koop die liever niet zomaar over de toonbank, want kort gezegd: de ene vorm van magnesium is de andere niet. Zo zijn er supplementen in de vorm van anorganische en organische verbindingen waarbij de mate van de opneembaarheid en mogelijke bijwerkingen verschilt. Welke vorm voor jou het beste geschikt is, hangt af van de aard van je klachten. Vraag bij voorkeur je huisarts of specialist om advies.
Magnesiumsupplementen zijn niet alleen verkrijgbaar in de vorm van (kauw)tabletten, maar ook in de vorm van crème, zalf of lotion.
In zeer dringende gevallen zoals een acuut hartinfarct of sterk vermoeden daarvan of bij bepaalde hartritmestoortnissen krijgt een patiënt soms een injectie met magnesiumzout. (7).
Andere oorzaken van vermoeidheid
Statistisch gezien, is de kans groot dat het feit dat je alsmaar moe bent, een andere oorzaak heeft dan een magnesiumtekort. Denk bijvoorbeeld aan een ijzertekort, of aan slaapproblemen. Kijk in het laatste geval eens bij de tips voor een goede nachtrust.
Bronnen en verder lezen
Zwangerschapsdiabetes wijst op rol van magnesium; Radboud UMC; 09-07-2012; https://www.radboudumc.nl/OverhetRadboudumc//NIEUWSENMEDIA/ARCHIEF/NIEUWSARCHIEF2012/JULI/Pages/Zwangerschapsdiabeteswijstoprolvanmagnesium.aspx (link werkt niet meer)
In een aantal gevallen lijkt overgewicht niet alleen met voeding te maken te hebben, maar ook met andere factoren. Een van die factoren lijkt een verminderd percentage van de bacterie Akkermansia muciniphila in de darmen. Dat blijkt uit een in 2013 gepubliceerd onderzoek van de Katholieke Universiteit van Leuven. Daar ontdekten onderzoekers dat deze bacterie een beschermende rol speelt tegen obesitas en diabetes II.
Wat doet Akkermansia muciniphila in je darmen?
Verschillende basisvormen van bacteriën
De darmbacterie Akkermansia muciniphila is genoemd naar Antoon Akkermans, een Nederlands microbioloog die bekend is vanwege zijn bijdrage aan de microbiële ecologie.
Deze darmbacterie hoort thuis in de slijmvlieslaag van de darmen en speelt onder meer indirect een rol bij het tegengaan van ontstekingen, het intact houden van de darmbarrière en de afscheiding van darmpeptiden.
Wat is het belang van de darmbacterie Akkermansia muciniphila voor de gezondheid?
Uit baanbrekend onderzoek onder leiding van de Katholieke Universiteit van Leuven in samenwerking met onder meer Wageningen Universiteit en een groot aantal andere universiteiten blijkt de relatie tussen de darmbacterie Akkermansia muciniphila en het optreden van overgewicht en diabetes type II.
Gebleken is dat de aanwezigheid van deze bacterie omgekeerd evenredig is met het lichaamsgewicht bij knaagdieren en mensen. Uit het onderzoek komt naar voren dat bij muizen met overgewicht of diabetes type II er aanzienlijk minder van deze darmbacteriën in de darmen bevinden dan bij gezonde muizen het geval is.
Kan pre-biotische voeding helpen om het evenwicht te herstellen?
Uit het onderzoek komt naar voren dat pre-biotische voeding of een behandeling met Akkermansia muciniphila gunstig werkt op metabolische aandoeningen, waaronder gewichtstoename en insulineresistentie. Voor behandeling met Akkermansia muciniphila is het wel noodzakelijk dat gebruik wordt gemaakt van levende bacteriën, omdat bijvoorbeeld gekookte bacteriën geen enkel effect bleken te hebben.
Noodzaak tot verder onderzoek
De resultaten van bovengenoemd onderzoek zijn gepubliceerd in een online voorpublicatie in het blad PNAS (Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America) op 13 mei 2013.
Dit wetenschappelijk onderzoek met muizen vormt een goede basis om na te gaan op welke manieren dit nieuwe inzicht mensen die aan bijvoorbeeld overgewicht of diabetes type II lijden, kan helpen bij de verbetering van hun gezondheid.
Bronnen
Cross-talk between Akkermansia muciniphila andintestinal epithelium controls diet-inducedobesity; Amandine Everard [et al.]; PNAS; 13 mei 2013; Akkermansia; Wikipedia;
http://en.wikipedia.org/wiki/Akkermansia
bron afbeelding verschillende bacteriën: gutenberg.org
Pianiste en concentratiekamp-overlevende Alice Herz (1903-2014) had een uitgesproken mening over een aantal zaken en wist dat met een bijzonder gevoel voor humor tot uiting te brengen. Ook toen ze al ver over de honderd was. Ze had een groot optimisme en ze hechtte veel waarde aan werk en discipline. En ze zorgde ervoor dat ze zowel geestelijk als lichamelijk actief bleef. Verder was haar voedingspatroon opmerkelijk. En er was meer dat haar een uniek gevoel van wellness gaf, ondanks alles wat ze door de Tweede Wereldoorlog had moeten doormaken…
Toen haar in 2006 (bijna acht jaar voor haar overlijden als honderdtienjarige op 23 februari 2014) werd gevraagd naar het geheim van haar zeer lange leven, antwoordde ze: ‘In een woord: optimisme. Ik kijk naar het goede.’ Volgens haar is het de keus van elk mens om naar het goede of het slechte te kijken. Deze visie hielp haar mede het concentratiekamp te overleven.
Ze geloofde vurig in de waarde van een optimistische levenshouding. Volgens haar ging optimisme samen met een ontspannen lichaam.
Pessimisme daarentegen laat je lichaam zich op een onnatuurlijke manier gedragen, zo vond Alice Herz. Haar tweelingzus Mariana (‘Mizzi’), die reeds in 1974 in Jeruzalem overleed, was in haar ogen buitengewoon begaafd, maar verschrikkelijk pessimistisch. En dat terwijl ze dezelfde vader en moeder en dezelfde opvoeding kreeg.
Werk en discipline
Alice Herz-Sommer hield van werk. ‘Werk is de beste uitvinding, de beste.’ Ze bleef dan ook tot op zeer hoge leeftijd lesgeven in het pianospel. Toen ze 106 jaar oud was, speelde ze elke ochtend van tien tot een uur piano. Op haar 110e jaar vertelde ze dat ze nog elke dag twee uur lang piano studeerde.
Pianospelen was voor haar ook een vorm van discipline. Dankzij het studeren op de piano vond ze troost in de muziek en wist ze de verdrietige gebeurtenissen in haar leven te boven te komen. Ze geloofde dat het een mens gelukkig maakt om iets te doen te hebben, want het ergste wat er is, is verveling. ‘Verveling is gevaarlijk.’
Hedendaagse ontwikkelingen en moderne gemakken
Ze hield de moderne ontwikkelingen bij en wist de moderne gemakken te waarderen. Daarbij had ze een geweldig gevoel voor humor. Zo vertelde ze eens: ‘Wat ik op hoge leeftijd heb geleerd, is dankbaar te zijn dat we een mooi leven hebben. Er is elektriciteit, auto’s, telegraaf, telefoon en internet. We hebben ook de hele dag warm water. We leven als koningen.’
Alice Herz-Sommer geloofde ook dat ze zo oud was geworden omdat ze naar de mooie dingen van het leven keek. Ze geloofde dat de wereld prachtig was, buitengewoon prachtig vol schoonheid en wonderen. ‘Onze hersens, het geheugen, hoe werkt dat? Om niet te spreken van kunst en muziek… Het is een wonder.’
In haar ogen waardeert een mens dat soort dingen meer, naarmate je ouder wordt. Jonge mensen nemen dingen vaak voor vanzelfsprekend. Pas als je zeer oud wordt, ga je de schoonheid van het leven beseffen. Ouderen begrijpen de natuur beter. Als je ouder bent, heb je herinneringen en kun je de dingen beter waarderen. ‘Je bent voor alles dankbaar. Voor alles.’
Muziek was haar wereld en dankzij die muziek voelde zij zich de allerrijkste mens. En ze beschouwde zichzelf als een van de gelukkigste levende mensen ter wereld.
Levenslang willen blijven leren
Om haar hoofd scherp en helder te houden, bezocht ze drie maal per week de University of the Third Age, een soort hoger onderwijs voor ouderen. Daar studeerde ze geschiedenis, filosofie en de geschiedenis van het jodendom. Dit deed ze tot ze ongeveer 106 jaar was. Toen moest ze daarmee stoppen vanwege problemen met haar rug.
Lichamelijke activiteit tot op zeer hoge leeftijd
Alice Herz speelde niet alleen elke dag urenlang gedisciplineerd piano tot aan het eind van haar leven, maar tot haar 97e jaar ging ze elke dag zwemmen in een zwembad in de buurt.
Toen ze 106 jaar was, vertelde dat ze veel met ‘verschrikkelijke pijn’ liep, maar dat het na een minuut of twintig een stuk beter werd. Ze geloofde dat zitten of liggen ongezond was.
Ze was een doorzetter in een groot aantal opzichten. Toen op een gegeven moment twee vingers te onwillig waren om piano te spelen, bedacht ze een methode om met acht vingers te kunnen spelen en paste de vingerzetting aan. Zo kon ze doorgaan met haar dagelijkse drie en later twee uur pianostudie per dag.
Voeding
Op een vraag naar haar voedingsinzichten antwoordde ze dat het haar verstandig leek om niet veel te eten, maar ook om géén honger te hebben. Zelf at ze al dertig jaar hetzelfde: vis of kip en veel groente. En goede soep. Dat was alles. Ze dronk geen thee, koffie of alcohol, maar beperkte zich tot heet water.
Over hoge ouderdom
Toen haar eens gevraagd werd naar haar gedachten over zeer hoge ouderdom, vertelde ze als eerste dat al haar familie en vrienden allang waren overleden. Ze had nog nooit iemand van boven de honderd jaar ontmoet. In haar jeugd werd iemand van zestig reeds als oud beschouwd.
Over het oud zijn, vertelde ze toen: ‘Iedereen wil een hoge leeftijd bereiken, maar oud zijn, is in wezen de hele tijd sukkelen. Het lichaam heeft geen weerstand meer tegen ziekte.’ Toch was ze tot vrijwel op het laatst van haar leven betrekkelijk gezond: ze kon zelfstandig overeind komen en wandelen, en bijvoorbeeld thee zetten voor haar gasten, de telefoon beantwoorden, boeken lezen en van muziek genieten.
Toen haar werd gevraagd of ze bang was voor de dood, antwoordde ze: ‘Nee, helemaal niet. Nee, ik was een goed mens. Ik heb mensen geholpen. Ik werd liefgehad. Ik heb een goed gevoel.’
Boeken en documentaires over het leven Alice Herz-Sommer
Het lange en opmerkelijke leven van Alice Herz-Sommer was onderwerp van een groot aantal interviews in internationale bladen. Bovendien was zij een inspiratiebron voor schrijvers en filmmakers.
Een van de biografieën over haar leven is: A Garden of Eden in Hell (oorspronkelijk gepubliceerd in 2007; later opnieuw uitgegeven onder de titel Alice’s Piano geschreven door Melissa Müller en Reinhard Piechocki). Dit boek is in het Nederlands uitgegeven als Etudes van troost.
Een andere biografie is: A Century of Wisdom: Lessons From the Life of Alice Herz-Sommer, the World’s Oldest Living Holocaust Survivor. Deze biografie is van de hand van Caroline Stoessinger en verscheen in 2012. Dit boek is in het Nederlands vertaald onder de titel De pianiste van Theresiënstadt
Ze kwam ook voor in een aantal documentaires. Zo had de BBC toen ze 106 jaar was, een televisiedocumentaire over haar gemaakt: Alice Sommer Herz at 106: Everything Is a Present. Ook was zij de hoofdpersoon in de The Lady in Number 6: Music Saved My Life een filmisch portret van Malcolm Clarke. Een week na haar overlijden op 23 februari 2014 werd die documentaire bekroond met een Oscar.
Meer artikelen over het leven van Alice Herz
Over Alice Herz verschenen onder andere ook de volgende artikelen:
Voor dit artikel is een groot aantal bronnen gebruikt.
*Alice Herz-Sommer werd geboren als Alice Herz. Na haar huwelijk met Leopold Sommer, zette ze de naam van haar echtgenoot achter de hare. Ze werd ook bekend als Alice Sommer.
